Hoe meer effect halen uit één zending : onderhoud van biomedisch materiaal in Burkina Faso

Artsen Zonder Vakantie organiseerde eind september een zending rond het onderhoud van biomedisch materiaal dat zowel het ziekenhuis van Dô als dat van Houndé ten goede kwam.
Expert-vrijwilligers Richard Zongo en Rigobert Zoungrana – biomedische ingenieurs uit Burkina Faso – gaven een tiendaagse opleiding aan verpleegkundigen, vroedvrouwen en technisch personeel. Doel van de zending? De capaciteit van OK- en kraampersoneel opbouwen over het onderhoud van apparatuur.

Expert-vrijwilligers die zich inzetten in een moeilijke context

Rigobert Zoungrana is een biomedisch ingenieur, werkzaam in één van de grootste referentieziekenhuizen van Burkina Faso in de hoofdstad Ouagadougou. Naast het feit dat hij zich sinds november 2021 inzet voor Artsen Zonder Vakantie, is hij sinds oktober 2019 hoofd van de eenheid Werken en Onderhoud van het Universitair Ziekenhuis Yalgado OUEDRAOGO. Al van 2008 werkt hij in de sector van het biomedisch onderhoud.

Richard Zongo heeft reeds 13 jaar beroepservaring op biomedisch onderhoudsvlak. Sinds 2019 werkt hij bij het Ministerie van Volksgezondheid en Openbare Hygiëne van Burkina Faso op de dienst ‘Directie Infrastructuur, Materieel en Onderhoud (DIEM)’. Net zoals Rigobert, is hij expert-vrijwilliger sinds 2021.

Beide expert-vrijwilligers halen veel voldoening uit hun bijdrage aan de toegankelijkheid en de verbetering van de technische voorzieningen in de gezondheidscentra van de partners. Zij zijn ervan overtuigd dat hun steun noodzakelijk is om tot kwaliteitsvolle gezondheidszorg te komen. Biomedische apparatuur is immers van vitaal belang voor de preventie, diagnose, behandeling, opvolging van ziekten en de revalidatie van patiënten. Voor het onderhoud van dit materiaal willen ze zich inzetten, ondanks de zeer moeilijke context. Sinds enkele jaren geldt er immers een hoog veiligheidsrisico in bijna heel Burkina Faso door terroristische aanslagen, wat geleid heeft tot miljoenen interne vluchtelingen. Enkel de hoofdstad Ouagadougou en de tweede belangrijkste stad Bobo-Dioulasso zijn minder onveilig. Daarom ondersteunt Artsen Zonder Vakantie momenteel enkel het ziekenhuis van Dô (gelegen in Bobo-Dioulasso) en Houndé (gelegen op 100 km afstand van Bobo-Dioulasso). We rekenen op deze expert-vrijwilligers om zendingen te doen, maar nemen daarbij steeds de nodige voorzorgsmaatregelen en we volgen de veiligheidssituatie nauwlettend op.

Onderhoud van biomedisch materiaal in Burkina Faso

In Burkina Faso is – net zoals in de meeste Afrikaanse landen – het onderhoud van biomedische apparatuur een groot probleem vanwege de context en het gezondheidssysteem waarin het land opereert. De situatie is complex vanwege:
– de heterogeniteit en lage kwaliteit van de medische apparatuur
– het ontbreken van randvoorwaarden om apparatuur goed te onderhouden (slechte gebouwen,…)
– de beperkte toegang tot reserveonderdelen en verbruiksgoederen
– de beperkte opleiding van technici en gebruikers
– het lage budget voor onderhoud.

De aanwezige apparatuur wordt doorgaans slecht onderhouden en is vaak buiten gebruik gesteld of verouderd. Wanneer apparatuur niet meer 100% functioneert, wordt ze vaak opzij gezet en bij gebrek aan onderhoud niet gebruikt.

Richard: “In 2011 richtte de Burkinabese regering het Staatsbedrijf voor het beheer van biomedische apparatuur op, genaamd La Société d’Etat pour la Gestion de l’Equipement Biomédical (SOGEMAB). Dit bedrijf is echter nog niet in staat geweest het onderhoud en de aankoop van openbare medische uitrusting naar behoren uit te voeren.”

Richard:
Het aantal biomedische technici en ingenieurs blijft ontoereikend in verhouding tot de behoeften van de ziekenhuizen. Het gevolg is dat enkel de regionale ziekenhuiscentra en de universitaire ziekenhuiscentra over een operationele onderhoudseenheid beschikken.

Meerwaarde van het opleiden van personeel van twee ziekenhuizen

Richard: “In juni 2022 vond reeds een zending rond biomedisch onderhoud plaats naar het ziekenhuis van Houndé. Heel wat apparatuur werd toen weer in werking gesteld. Kunst is natuurlijk om deze herstelde apparatuur draaiende te houden. Daarom leek het Artsen Zonder Vakantie opportuun om, in een tweede fase, specifieke opleidingen rond het onderhouden van biomedische apparatuur in te richten die het personeel kan volgen.

In 2020 vond er een zending rond biomedisch onderhoud plaats naar het ziekenhuis van Dô. Ook dit goed uitgeruste ziekenhuis zou dus gebaat zijn bij een (opfrissende) opleiding omtrent biomedisch onderhoud. Daarom werd beslist om eind september, in het ziekenhuis van Dô – voor zowel het personeel van het ziekenhuis van Dô als dat van Houndé – een gezamelijke opleiding te organiseren rond biomedisch onderhoud.

Zeven personeelsleden van het ziekenhuis te Dô (een OK-verpleegkundige, een vroedvrouw, radioloog en 3 verpleegkundigen, allen werkzaam op een andere dienst) en drie personeelsleden van het ziekenhuis van Houndé (werkzaam op het OK, de materniteit en het postoperatiekwartier) leerden veel bij op tien dagen tijd. Het voordeel van deze aanpak is vierledig. Op deze manier:
–   kunnen de deelnemers ervaringen uitwisselen waardoor ze van elkaar kunnen leren
–   ontstaat er synergetische werking
–   worden financiële middelen geoptimaliseerd
–   ontstaan duurzame effecten.

Doel van de zending

Rigobert:

Het doel dat wij voor ogen hadden was om alle deelnemers aan te leren hoe ze preventief en curatief onderhoud kunnen uitvoeren aan biomedische apparatuur.

Rigobert: “Op curatief vlak kan je denken aan: het onderhoud van zuurstofconcentratoren, onderzoekslampen, aspirators en sterilisatoren. Op preventief vlak aan: multiparametrische monitoren, elektronische bloeddrukmeters, operatielampen, reanimatietafels voor pasgeborenen,… Verder instrueerden we hoe adequaat te controleren of het elektrische circuit van een noodgebouw goed werkt. We legden speciale nadruk op het onderhoud van het materiaal dat gebruikt wordt op de materniteit, in de operatiekamer en op de afdeling mondheelkunde.”

Kennis wordt verder verspreid

Richard: “Wij hebben reeds vernomen dat deelnemers hun opgedane kennis onmiddellijk delen op de werkvloer. Dat doet ons veel plezier. Om continuïteit van de gezondheidszorg te kunnen waarborgen is het noodzakelijk dat alle collega’s van eenzelfde team in staat zijn om doorgedreven onderhoud van apparatuur uit te voeren. Teamleden wisselen elkaar immers af (vroege, late, nacht). Momenteel zullen vooral de vaardigheden in preventief onderhoud aangescherpt worden, aangezien de behoefte aan curatief onderhoud – dankzij onze opleiding en de eerdere zending naar Houndé – zich nog niet heeft voorgedaan.”

#TogetherWeCare4HealthCare

Help onze Afrikaanse collega’s om noodzakelijke medische zorg toegankelijk te maken.