SOSAME : Geen gezondheid zonder geestelijke gezondheid!

Artsen Zonder Vakantie heeft bijgedragen tot de invoering van het ‘Open Clinic’-digitaliseringssysteem, een computerprogramma dat alle nuttige informatie over de patiënt bevat (opname, voorgeschiedenis, medicatie, verslagen, onderzoeken, enz.). Dit is digitaal een stap voorwaarts voor het centrum dat deze dossiers vroeger nauwgezet met de hand beheerde.

Pacifique Birindwa, projectleider:

Het digitale systeem levert veel voordelen op voor het verplegend personeel. De kwaliteit en de snelheid van de zorg is verbeterd en ook de wachttijden voor patiënten zijn verminderd. We kunnen nu ook sneller reageren op juridische verzoeken en het is ook veiliger in geval van brand omdat alles online staat.

Broeder Janvier BATUMIKE legt uit dat geen enkele patiënt gedwongen opgenomen wordt. In dialoog met de patiënt volgt er een evaluatie om de situatie en de pathologie te begrijpen. Enkel met toestemming van de patiënt begint het traject. Afhankelijk van het geval wordt de patiënt naar de meest geschikte afdeling geleid. Omdat elk geval uniek is, varieert het traject: van een consultatie tot 3 dagen stabilisatie of van een verblijf van 15 dagen en langer.

We zetten ons bezoek verder langs het screeningscentrum, het laboratorium en de afdeling beeldvorming. Hier heeft Artsen Zonder Vakantie bijgedragen aan de kwaliteit van de zorg met talrijke opleidingen over het onderhoud van de apparatuur (EEG, ECG, enz.).

Verder ontdekken we de apotheek, gecoördineerd door een zuster en haar assistent. Met veel trots tonen ze ons de methodische organisatie van het patiëntendossier, het voorraadbeheer en de administratie.

We nemen het overdekte wandelpad, dat ons tegen de regen beschermt, om bij de patiënten van het ziekenhuis te komen. Onderweg ontmoeten we mannen en vrouwen, jonge mensen die in het centrum verblijven. De dagen worden onderbroken door therapie en behandeling om patiënten te helpen om hun leven weer op te bouwen of tenminste om hen te stabiliseren.

Afhankelijk van de situatie, zijn de patiënten vrij om zich in het centrum te verplaatsen om zelf hun leven geleidelijk aan weer op de rails te krijgen. De geboden zorg is algemeen omdat men rekening houdt met de steun van de getroffen familie.

De rol van de familie

Sommige patiënten worden begeleid door één of meer familieleden of een goede vriend, afhankelijk van hun situatie en hun omgeving. Soms komen ze vergezeld van een vrijwilliger. De zorg begint in de klinische omgeving maar eindigt hier niet want het doel is re-integratie, of die nu sociaal, economisch of gemeenschapsgericht is. Om doeltreffend te zijn is het best de familie die deze re-integratie begeleidt. Daarom is het belangrijk dat zij de patiënt vanaf het begin ondersteunen zodat zij de ziekte en de gevolgen ervan begrijpen om beter te kunnen omgaan met het proces van de patiënt. “We hebben een sociale en psychologische dienst voor families. Als de familie afwezig is, doen we een beroep op hen om de familie te betrekken en bewust te maken. Zo kan de patiënt zijn of haar leven weer oppakken,” aldus de directeur.

Doorbreken van overtuigingen en bewustwording

Naast het klinische aspect is SOSAME ook verantwoordelijk voor de bewustmaking van de bevolking om zo bij te dragen aan het geestelijk welzijn maar ook om een mentaliteitsverandering teweeg te brengen ten aanzien psychische stoornissen, die lang zijn genegeerd en verborgen werden omdat de overtuiging bestaat dat deze ziekten ongeneeslijk zijn.

Pacifique Birindwa, projectmanager van SOSAME, legt uit dat er in het centrum slechts een capaciteit is van tachtig bedden, daarom hebben ze gemeenschapsgerichte psychiatrie ontwikkeld. Er zijn mobiele klinieken met teams van psychiatrische artsen en verpleegkundigen, sociologen en competente zorgkundigen in dit gebied. “Zo kunnen we de bevolking ontmoeten en hen uitleggen dat geestesziekten geen vloek zijn maar slechts bijgeloof en dat de klassieke geneeskunde dit kan genezen. Door de patiënten in hun omgeving te ontmoeten, wordt ook de integratie van de patiënt en de verzorging in zijn omgeving vergemakkelijkt. Omdat we ter plaatse werken kunnen we ook stigma’s bestrijden en families begeleiden om geestesziekten beter te begrijpen.”

We beginnen met het sturen van een brief naar een kamp of een autoriteit, vervolgens krijgen we een akkoord en worden we doorverwezen naar de betrokken bevolking. Het is dus een verantwoordelijke die ons een kader geeft waarin we kunnen communiceren.

We bespreken een thema en de bevolking kan vragen stellen. We praten bijvoorbeeld over epilepsie of de gevolgen van drugsgebruik of over geweld tegen vrouwen. Het feit dat we praten helpt om de zorgnoden beter te begrijpen, te aanvaarden en er grip op te krijgen. Dus als iemand uit de gemeenschap ontlast of zelfs genezen terugkomt, krijgen mensen meer vertrouwen. Zo komen we verder.”

Een positieve evolutie naar geestelijke gezondheid

Dr. Serge Muname, een psychiater, legt uit dat de culturele barrières geleidelijk afnemen. “De families benaderen ons en zijn meer betrokken bij de behandeling zonder dat wij hen in het begin hebben ontmoet. Het is hun eigen initiatief dus dat is positief.

Ook het feit dat gemeenschapswerkers zoals para-practici, leiders van gebedscentra en exorcisten de geestelijke gezondheidszorg omarmen, is een positieve ontwikkeling. Sommige ouderlingen die in het verleden geweld hebben gepleegd, durven na een proces van transformatie over hun daden spreken en worden ervaringsdeskundigen.

De bewustmakingsboodschappen werpen hun vruchten af in de gemeenschappen.

De bijdrage van Artsen Zonder Vakantie

In de overtuiging dat geestelijke gezondheid een belangrijk gezondheids- en welzijnsprobleem is, heeft Artsen Zonder Vakantie bijgedragen tot de kwaliteit van de zorg bij SOSAME met talrijke opleidingssessies over de technische en materiële uitrusting, over het omgaan met agressie, over psychiatrische onderzoeken, over opnames en over noodgevallen. En niet te vergeten met de implementatie van het digitaliseringssysteem ‘Open Clinic’.

Wij maken van deze gelegenheid gebruik om alle deskundige vrijwilligers te bedanken die tot deze verwezenlijkingen hebben bijgedragen. Zonder hen zou dit niet mogelijk zijn geweest.

Broeder Janvier BATUMIKE, directeur van SOSAME, sprak met grote ontroering zijn dank uit:

Met de medewerking van BBDOM, Fracarita België en de steun van Directie-generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD)

Als u onze activiteiten in SOSAME wilt steunen, doneer dan door hier te klikken.

Verhaal: Alexandra Guillot, communicatieverantwoordelijke voor Artsen Zonder Vakantie