Mariane & Carl: twee handen op één buik

Carl steekt het eerst van wal. “Ik ben verpleegkundige geworden omdat de sociale kant van het beroep me aansprak. En omdat het binnen mijn mogelijkheden lag. Bij het toenmalige CLB zeiden ze me dat ik het niet zou kunnen maar ik ben blij dat ik wat eigenzinnig heb doorgezet.” Het sociale aspect was ook voor Mariane de aantrekkingskracht om verpleegkunde en achteraf vroedkunde te gaan studeren. Maar bovenal kriebelde het sinds haar 15de al om met humanitaire zendingen te vertrekken.

Ze beamen allebei dat deze ervaringen hen gevormd hebben als verpleegkundige en als mens. Mariane: “Ik werkte in de zomer- en wintermaanden als enige zorgprofessional in de vakantieoorden van Club Med. De dichtstbijzijnde dokter bevond zich soms op meer dan 100 km afstand. Dan moet je gewoon snel kunnen denken en handelen. Ik weet niet hoe ik dat als net afgestudeerde verpleegster heb gedaan maar ik ben telkens wel met koffers vol ervaring terug thuisgekomen. Als jonge verpleegkundige word je soms echt in het werk gesmeten.

Ze vertelt verder: “Je moet een groot aanpassingsvermogen hebben want elke dag is anders, elke patiënt is, denkt en reageert anders. In het begin hou je je aan wat je geleerd hebt op school maar daarna durf je meer vrijheid en verantwoordelijkheid nemen, dat zijn kwaliteiten die je leert met ervaring.”

“Maar zonder empathie, technische en sociale vaardigheid kom je er niet als verpleegkundige,’ vult Carl aan, “en je moet bovenal goed kunnen luisteren en geduldig zijn.”

De contacten met patiënten worden jammer genoeg vluchtiger

“Dat is het mooie aan thuisverpleging. Je kent je patiënten en je kunt een band met hen opbouwen. Er is wederzijds respect en je ontvangt veel waardering. Het feit is dat de patiënten blij zijn dat je langskomt. Vaak zijn de thuisverpleegkundigen immers het enige bezoek dat ze ontvangen tijdens de week. Er is minder tijd dan vroeger maar af en toe kun je dan eens een koffie drinken en een babbeltje doen. Dat kan in het ziekenhuis niet (meer). De ligduur is vaak zo kort dat je slechts een vluchtig contact met de patiënten hebt.”

“Op hartheelkunde zie je die dankbaarheid toch nog hoor,” onderbreekt Mariane hem. “Het is natuurlijk nog steeds een beetje een elitedienst die je niet kunt vergelijken met andere diensten.”

Ze treedt Carl ook bij: “Maar je hebt gelijk dat er geen tijd meer is om te luisteren. Dokters krijgen steeds minder tijd om hun consultaties af te werken. Vroeger hadden ze misschien 20 minuten voor één patiënt nu nog maar een kwartier of zelfs 10 minuten. Het zijn ook de verpleegkundigen die de vooronderzoeken doen. Een dokter die de tijd kan nemen in het ziekenhuis dat lijkt niet meer te bestaan. Patiënten klagen dan tegen ons omdat ze hun vragen niet hebben kunnen stellen. Dat is echt een jammere evolutie in de zorgsector. Tegelijkertijd merk ik dat patiënten veeleisender en minder respectvol zijn dan vroeger. Dat komt omdat de wachttijden langer zijn maar mensen hebben gewoon ook minder geduld. Gelukkig is geduld één van mijn sterkste punten geworden.”

Ermee stoppen? Nee absoluut niet!

Gebrek aan waardering, lage lonen, moeilijke uurroosters, hoge werkdruk. Hebben ze dan nooit gedacht: “ik stop ermee?”

“Nee,” klinkt het in koor. Carl: “Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik een foute keuze heb gemaakt. Het gebrek aan waardering heeft er wel voor gezorgd dat ik richting thuisverpleging ben gegaan. Ik was 37 jaar en werkte van 8 tot 16u op radiologie en ik wist dat als ik op deze manier verder zou werken dat ik binnen de kortste keren een burn-out had gekregen. Daarom dat ik iets voor mezelf heb opgebouwd. Ik heb die creativiteit nodig.”

Mariane is wel op post gebleven als hoofdverpleegkundige op hart- en vaatheelkunde en ze had in 2018, 38 jaar trouwe dienst op de teller staan.

Ze voegt er snel aan toe: “Al moet ik leren mezelf beter te beschermen. Soms kom ik thuis en kan ik niet loslaten wat er tijdens de dag gebeurd is. Ik kan bovendien pas stoppen met werken als het werk gedaan is. De motivatie van jongeren is zo anders dan die toen ik startte. Vijf minuten geen patiëntenzorg en hop, ze zitten op hun smartphone. Ik ga dan naar de wachtzaal en doe er een praatje met de wachtende mensen. Ik vind dat dan gek want ik ben verpleegkundige voor de sociale contacten en zij dus duidelijk niet.”

“Dat uitschakelen dat vind ik even moeilijk als Mariane,” zegt Carl. “Weet je nog de zending in het HGR van Gombe Matade waar dat kindje met die zware brandwonden is binnengebracht? Hoewel ik kan zien dat we toch iets hebben kunnen betekenen voor die kleuter, heb ik dat nooit kunnen loslaten.”

Samen op zending vertrekken, is de kers op de taart

“Maar zelfs als je al vaak ter plaatse bent geweest, blijft het aanpassen hoor. Het zorgpersoneel werkt daar helemaal anders dan hier in België. De dagelijkse zorg is in handen van de ‘garde malade’ (meestal een familielid van de patiënt) en niet van de verpleegkundige. Dat moet je dan aanvaarden en mee leren omgaan. We hebben trouwens niet altijd gelijk, vind ik. Het is een uitwisseling. Echt geven en krijgen. Op zending gaan, is zo verrijkend.” aldus Mariane.