Voor verpleegkundige ziekenhuishygiëne Chantal Duces is het duidelijk: de empathie, de communicatieve vaardigheden en het geduld van verpleegkundigen maken het verschil voor de patiënt. Je kunnen inleven in de lokale context waarin de partnerziekenhuizen zich bevinden, is essentieel om goede zorgen te kunnen verlenen.
Wat zouden patiënten doen zonder verpleegkundigen? Er bestaat geen twijfel over, verpleegkundigen zijn een essentiële schakel in de zorgketen.
De cijfers spreken voor zich. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie bestaat 50% van alle zorgprofessionals ter wereld uit verpleegkundigen. En wist je dat in 80% van de zendingen van Artsen Zonder Vakantie (AZV) een verpleegkundige aanwezig is? 40% van onze expert-vrijwilligers zijn verpleegkundigen. Of het nu gaat om een zending vanuit België of een Afrikaans buurland; of het nu gaat om een team dat volledig bestaat uit Afrikaanse collega’s of een gemengd team dat ter plaatse samenkomt… zonder verpleegkundigen kunnen we onze zendingen niet voltooien!
Omdat 12 mei DE internationale dag is waarop verpleegkundigen in de bloemetjes te zetten, sprak Artsen Zonder Vakantie met degenen die aan het bed van patiënten werken.
Chantal: Als verpleegkunde die op zending gaat met Artsen Zonder Vakantie moet je openstaan om te werken in een andere culturele en maatschappelijke context. Je dient je echt in te leven in de lokale gebruiken en vele vragen te stellen om deze te leren kennen. Anderzijds dien je patiënten geduldig uit te leggen waarom iets al dan niet gezond is.
Zo heb ik al meermaals gedrukt op het feit dat kinderen best geen eieren eten. Dit komt omdat het zeer warm is in Afrika en eieren soms lang in de zon liggen alvorens ze verwerkt worden. Dit verhoogt de kans op salmonella, wat kinderen zeer ziek kan maken.
Elke zending trachten verpleegkundigen te zoeken naar oplossingen die haalbaar zijn in die bepaalde omgeving. Zo zouden muskietennetten na ieder bezoek van een patiënt gewassen moeten worden, maar dat is onmogelijk. Wat we wel kunnen doen, is systematiek bijbrengen bij het onderhoud en reinigen van materiaal. Een geschreven planning opstellen met duidelijke verantwoordelijken maakt het mogelijk om na te gaan of iets al dan niet gebeurd is. Bv: de eerste week van de maand worden de bedden afgewassen, de tweede week de serumstaanders, de derde week de muskietennetten,…. Ook dagelijkse zaken zoals de verzorgingskar in orde brengen, het afwassen van de operatietafel, bevallingstafel… worden opgenomen in deze planning.
Praten met patiënten en hen laten inzien wat de medische gevolgen zijn van bepaalde gewoonten, kan ervoor zorgen dat ze in de toekomst gespaard blijven van bepaalde ziektes.
Chantal: Wanneer we met uitdagingen geconfronteerd worden, kijken we altijd eerst naar de lokale verpleegkundigen. Hoe gaan zij bijvoorbeeld om met het gegeven dat er te weinig verzorgingsmateriaal aanwezig is? Dan leggen zij zeer kleine verbanden aan en kleven deze vast met kleine stukjes plakband. Ook gebruiken zij zwachtels meer dan 1 keer.
Wanneer er geen papieren handdoekjes zijn om onze handen af te drogen, is het ook oké om even te schudden met de handen en te wachten tot ze vanzelf drogen. Ja, samen trekken we onze plan én tillen we het ziekenhuis naar een hoger niveau 😊.
Chantal: Een arts die alleen op zending vertrekt, zonder de ondersteuning van een verpleegkundige, zal niet veel resultaat boeken. Wanneer chirurgen van Artsen Zonder Vakantie bijvoorbeeld vorming geven over operaties en plaatselijke verpleegkundigen niet weten hoe ze de juiste postoperatieve zorgen kunnen toedienen, is er geen meerwaarde voor de patiënt.
Niet alleen verpleegkundigen staan artsen bij, ook paramedisch personeel en technische mensen zijn noodzakelijk om een zending tot een goed einde te brengen. Want wat doe je bijvoorbeeld als de elektriciteit van een couveuse uitvalt of wanneer een bevalling ’s nachts plaatsvindt in het donker? Dan reken je op technisch personeel én ben je inventief. Zo ben ik o.a. getuige geweest van een keizersnede die werd uitgevoerd door een gynaecoloog die een koplamp droeg.
Enkel wanneer we onze Afrikaanse collega’s proberen te begrijpen en rekening houden met de lokale cultuur en gewoonten, kunnen wij een bijdrage leveren aan een verdere ontwikkeling van de zorgen. Dit wil natuurlijk ook zeggen dat verpleegkundigen zeer goed op de hoogte moeten zijn van de lokale noden op het terrein. Daarom is een goede samenwerking noodzakelijk en dat begint met het uitwisselen van zoveel mogelijk gegevens.
