Artsen Zonder Vakantie werkte samen met de Provincie Zuid-Kivu mee aan de uitwerking, validatie en verspreiding van protocollen over pediatrische urgentie die vandaag in de provincie Zuid-Kivu (Oost-Congo) door alle ziekenhuizen worden toegepast. Dokter Zozo Musafiri is fier dat hij de goede resultaten nu ook verder kan uitrollen in het hele land. “Elke keer denk ik, wat een verschil betekent dit, niet alleen voor mij professioneel en persoonlijk, maar ook voor de hele DR. Congo. Hoe het leven van kinderen gered kan worden door eenvoudige handelingen.”
Publieke gezondheidszorg
Dokter Zozo Musafiri is zelf arts en werkte in het referentieziekenhuis van Walungu, in de provincie Zuid-Kivu, toen hij voor het eerst vrijwilligers van Artsen Zonder Vakantie ontmoette. “Ik was net afgestudeerd en stond aan het begin van mijn carrière. Ik deed basisingrepen zoals een keizersnede of het verwijderen van een appendix. De gespecialiseerde artsen die als vrijwilliger werkten, assisteerden me en leerden me meer complexe ingrepen zodat ik ze nadien zelf kon doen. Dat was belangrijk om de bevolking te helpen want in zijn tijd – 2003 tot 2006 – waren specialisten schaars en hadden patiënten niet de mogelijkheid om naar de grote ziekenhuizen in de stad te gaan.”
In 2009 werd ik aangesteld als verantwoordelijke voor de uitvoering van de eerstelijnsgezondheidszorg waaronder ook technische ondersteuning en management van ziekenhuizen in Zuid-Kivu viel.
Inmiddels is Dr. Zozo Musafiri verantwoordelijk voor het toezicht op 34 ziekenhuizen en 643 gezondheidscentra.
“In 2013 begon ik met het standaardiseren van protocollen rond de behandeling en de preventie van de meest voorkomende pathologieën in ziekenhuizen. Dit deed ik door verschillende specialisten te betrekken op de traditionele diensten zoals pediatrie, algemene chirurgie, materniteit en interne geneeskunde. Voor vele ziektes schrijven we verder protocollen uit.”
Pediatrische urgenties
In datzelfde jaar wordt Dr. Karubara als lokaal medisch adviseur aangeworven door Artsen Zonder Vakantie. “Hij woont in Burundi en was op zending in DR. Congo. Samen met de Belgische pediater Duchamps, kwam hij naar mij. Op dat moment werkten zij in de hospitalen van het BDOM-netwerk al aan pediatrische protocollen.” Er werd lang en veel vergaderd en gezocht naar de juiste aanpak. “We spraken af om ons te focussen op pediatrische urgenties. Uit onze statistieken bleek dat veel kinderen die bijvoorbeeld in coma, ernstige ademnood of bloedarmoede verkeerden vaak binnen de 48 uur stierven. Onze zorgverstrekkers misten de juiste kennis om adequaat te reageren op zulke noodsituaties.” Zowel in de provincie Zuid-Kivu als in België werd een pediatrisch comité opgericht om samen te werken en kennis uit te wisselen over de te volgen protocollen. “Hier in Oost-Congo hebben we een gemengd comité van pediaters, generalisten en verpleegkundigen. Dat deden we bewust omdat onze pediaters vaak in beter uitgeruste ziekenhuizen werken. De generalisten en verpleegkundigen hebben meer kennis van de realiteit in provinciale ziekenhuizen. Zo vullen ze mekaar goed aan.”
Paradigmaverschuiving
De protocollen behandelen in de eerste plaats richtlijnen over hoe ze kinderen moeten stabiliseren die in nood toekomen in de ziekenhuizen. Daarnaast worden ook andere problemen aangepakt zoals het voorschrijven en toedienen van medicijnen die niet kindvriendelijk zijn of overbodige onderzoeken die onnodige kosten meebrengen. “Er vond dus een hele paradigmaverschuiving plaats bij onze zorgverstrekkers in de materniteiten en pediatrische afdelingen. Daardoor is het sterftecijfer van onze kinderen anzienlijk aan het dalen in Zuid-Kivu.” Na de opleiding van de zorgverstrekkers volgde een coaching traject waarbij pediaters de uitgevoerde protocollen ter plaatse evalueren en toezicht houden op de verspreiding ervan.
Inzet van menselijk kapitaal
Ondertussen tracht de provincie de protocollen op nationaal niveau goedgekeurd te krijgen zodat de pediaters uit Zuid-Kivu het zorgpersoneel in de andere provincies van het land kunnen opleiden. “Ik ben heel fier op wat we samen bereikt hebben. Met Artsen Zonder Vakantie hebben we een partner die met een langetermijnvisie inspeelt op onze werkelijke behoeftes. De manier waarop zij menselijk kapitaal inzetten op een enorme flexibele manier en accuraat inspelen op onze noden, is uniek. Ook de steun die we kregen bij het zoeken naar financiering is opmerkelijk. In 2016 verkregen we die bij UNICEF, maar toen die bron opdroogde, hielp Artsen Zonder Vakantie ons opnieuw om een nieuwe donor te vinden, én met succes. Dat betekent enorm veel, zowel voor mij persoonlijk, als voor onze provincie, als binnenkort voor alle kinderen van dit land. Telkens ik ons project in een nieuwe provincie ga voorstellen, is Artsen Zonder Vakantie in mijn gedachten en denk ik wat een positieve impact deze samenwerking heeft teweeggebracht”
Tekst : Ann Palmers
