Sensibiliseren rond sikkelcelanemie in Katako Kombe in DR Congo

Ziektes die onvoldoende gekend zijn, worden vaak verkeerd gediagnosticeerd met een grote (kinder)sterfte tot gevolg. Één van deze ziektes is sikkelcelanemie. In maart 2024 zetten 3 expert-vrijwilligers van Artsen Zonder Vakantie in op voorlichting over deze verwaarloosde tropische ziekte.

Pediatrisch verpleegkundige Catherine Struyf, kinderarts Sabine Bleyaert en laborant Willy Kalusana sensibiliseerden de bevolking van Katako Kombe.

 

Wat is sikkelcelanemie en waar komt het voor?

Sikkelcelanemie is een genetische ziekte die ervoor zorgt dat rode bloedcellen sikkelvormig worden.

Omdat sikkelcellen niet goed in het bloed kunnen ronddraaien, kunnen ze vastlopen in de aders en een prop vormen. Het bloed kan dan niet meer goed doorstromen. Dat kan erg pijn doen, wat crisissen/ pijnaanvallen te weeg brengt bij patiënten. Rode sikkelcellen nemen zuurstof ook slechter op, waardoor patiënten bloedarmoede en gele ogen kunnen krijgen. De ziekte gaat gepaard met een verlaagde levensverwachting. Organen kunnen het immers begeven omdat de rode bloedcellen na verloop van tijd geen zuurstof meer dragen.

Hiernaast zie je een patiënt met sikkelcelziekte: zijn ogen zijn geel, zijn tong is wit door bloedarmoede en hij is doodmoe.
© Linelle Deunk

De oorsprong van deze ziekte ligt in de malariaregio’s van de tropen. De aanwezigheid van het sikkelcelgen in die contreien is een voorbeeld van natuurlijke selectie. Het gen biedt bescherming tegen malaria omdat de parasiet die malaria veroorzaakt minder goed gedijt in de sikkelvormige rode bloedcellen. Het gevolg hiervan is dat maar liefst 3% van de bevolking in Sub-Sahara-Afrika aan de sikkelziekte lijdt.

Door migratie komt sikkelcelziekte nu wereldwijd voor. Er zijn een aanzienlijk aantal patiënten in Europa, Noord- en Zuid-Amerika. In rijkere landen ligt de levensverwachting voor mensen met deze aandoening echter aanzienlijk hoger dan in armere regio’s. Dit door neonatale screening, klinische opvolging en preventie van sepsis en orgaanschade. In armere regio’s overlijden de meeste patiënten in de vroege kinderjaren. Naar schatting zou tussen de 50 en 80% van de patiënten die in Afrika geboren worden met de sikkelcelziekte sterven voor hun 5e levensjaar. (Bron: The Lancet Haematology)

Onbekend maakt onbemind

De sikkelcelziekte is in Sub-Sahara-Afrika onvoldoende gekend met verkeerde diagnostisering en een grote (kinder)sterfte tot gevolg. Omdat er geen geneesmiddel bestaat voor sikkelcelanemie, zijn preventieve maatregelen essentieel. Denk maar aan voldoende eten en drinken, algemene handhygiëne, het voorkomen van infecties, correcte koortsbestrijding,…

Helaas wordt de diagnose vaak te laat gesteld, waardoor patiënten – vaak kinderen – niet tijdig naar gespecialiseerde ziekenhuizen worden doorverwezen.

Bewustmaking over sikkelcelanemie is dus hard nodig. Zeker omdat mensen met deze ziekte vaak gestigmatiseerd worden als ‘bezeten door de duivel’ door de pijnschokken die ze ervaren. Onze expert-vrijwilligers trachtten daarom zo’n groot mogelijke groep te sensibiliseren: patiënten en hun familie, het ziekenhuispersoneel én de inwoners van Katako Kombe. Samen met de directeur van het ziekenhuis, gaven ze informatie over sikkelcelanemie aan heel wat radioluisteraars die in de regio wonen.

 

Inzetten op de regio Katako Kombe

Al sinds 2008 werkt Artsen Zonder Vakantie samen met het ziekenhuis van Katako Kombe. De laatste jaren ligt de focus op spoedhulp en kindergeneeskunde.

Katako Kombe ligt centraal in DR Congo, op ongeveer 1.200 km ten oosten van de hoofdstad Kinshasa. In dit ziekenhuis komen mensen terecht uit een gezondheidsgebied dat meer dan ¼ van de oppervlakte van België bestrijkt. Omdat sommige patiënten tot 200 kilometer te voet of met de motor moeten afleggen vooraleer ze in het ziekenhuis geraken, komen ze vaak in slechte staat toe.
Het is ook één van de armste regio’s in DR Congo. Veel mensen stellen een bezoek aan het gezondheidscentrum uit door gebrek aan financiële middelen. Omdat de lokale bevolking haar hoop vaak legt op traditionele geneesheren, lopen ze vaak bijkomende vergiftigingen op. Reden te meer om net in deze regio in te zetten op sensibilisering.

Publicatiedatum: 15.07.2024

Help onze Afrikaanse collega’s om noodzakelijke medische zorg toegankelijk te maken.