Burundi: start van het Project Soleil-NYAKIRIZA, gefinancierd door de Wereldbank

Artsen Zonder Vakantie is in Burundi verantwoordelijk voor het opleidingsprogramma voor technici in ziekenhuizen en scholen in het kader van het Project Soleil-NYAKIRIZA, om het onderhoud van biomedische apparatuur en hernieuwbare energie (zonnepanelen) te verbeteren. Het gaat om een duurzaamheids- en milieuproject met de financiering van de Wereldbank dat energie als belangrijkste motor voor de ontwikkeling van menselijk kapitaal en gezondheidszorg ziet.

Het Project Soleil NYAKIRIZA

Om de toegang tot energie in plattelandsgebieden te verbeteren, heeft de regering van de Republiek Burundi geld gekregen van de Internationale Ontwikkelingsassociatie (IDA), een instelling van de Wereldbankgroep, om het Project Soleil NYAKIRIZA uit te voeren. Dit ambitieuze project voorziet in de installatie van fotovoltaïsche zonne-energiesystemen in 400 gezondheidscentra en gemeentelijke ziekenhuizen maar ook in 400 basisscholen. Om de duurzaamheid van deze installaties te garanderen, zijn ook onderhoudswerkzaamheden gepland. 

Een van de belangrijkste voorwaarden hiervoor is dat de lokale technische vaardigheden worden verbeterd. Het is dus cruciaal om technici op te leiden die preventief en correct onderhoud aan de geïnstalleerde systemen kunnen uitvoeren, zowel in de gezondheidscentra, als in de scholen en dit op nationaal en lokaal niveau. 

Artsen Zonder Vakantie is een bekende speler in dit vakgebied en specialiseert zich al jaren in biomedisch onderhoud. Dankzij deze expertise en door verschillende subsidies heeft AZV innovatieve projecten ontwikkeld om een onderhoudsstrategie uit te werken die past bij de vereisten van medische en technische apparatuur. De organisatie vestigde onder meer de aandacht op de gebrekkige opleiding van het onderhoudspersoneel, dat vaak niet gespecialiseerd is in de vereiste domeinen. 

Om deze uitdagingen aan te gaan, heeft AZV een aanpak bedacht die technische, organisatorische, medische en paramedische vaardigheden versterkt. Daarom heeft de organisatie de opdracht gekregen om een opleidingsprogramma voor onderhoudstechnici van het Projet Soleil NYAKIRIZA te ontwikkelen en uit te voeren, zodat de zonne-energie-installaties in de gezondheidszorg en het onderwijs zelfstandig, efficiënt en duurzaam kunnen worden beheerd. 

Een conferentie om het startschot te geven voor een toekomstproject 

Op 3 maart 2025 vond in de technische middelbare school (ETS) van Kamenge een bijzondere conferentie plaats. Technici, experts, ingenieurs en vertegenwoordigers van verschillende instellingen kwamen samen om het startschot te geven aan het ambitieuze programma van het Project Soleil-NYAKIRIZA. Artsen Zonder Vakantie zal met haar ruime ervaring zorgen voor opleidingen voor het duurzaam onderhoud van zonne-installaties en medische apparatuur in gezondheidscentra en scholen in het hele land. 

Opleiden om te onderhouden, onderhouden om een lange levensduur te garanderen 

In een land waar toegang tot energie en goede medische apparatuur nog steeds een uitdaging is, zit de oplossing in het overbrengen van kennis daar waar deze het meeste impact heeft. Het programma, dat wordt gesteund door de Wereldbank, zet in op het verbeteren van de vaardigheden van lokale technici voor preventief onderhoud en herstel. Door middel van een reeks praktische en theoretische opleidingen worden de technici in het veld de spil om de lange levensduur van installaties die in het project worden geleverd, te garanderen. 

Elektriciteit, elektronica en biomedische technologie: een traject in drie stappen  

Stap 1: Terug naar de basis van elektriciteit  

Van 3 tot 21 maart 2025 verdiepten 121 onderhoudstechnici – waarvan slechts 4 vrouwen – zich in de basisprincipes van elektriciteit aan ETS Kamenge. Ze werden verdeeld in drie groepen en kregen een grondige opfrissing van de mechanismen van stroom, het lezen van elektrische schema’s, veiligheidsmaatregelen… Kortom, alles wat nodig is om fotovoltaïsche systemen te begrijpen en te beheren. 

Jean-Marie, districtstechnicus :

Deze training heeft me geholpen te begrijpen wat ik voorheen automatisch deed. Nu heb ik een stevige basis

Stap 2: Duik in de wereld van de vermogenselektronica 

Elektronica, vaak gezien als iets voor ingenieurs, is eigenlijk essentieel voor het onderhoud van zonne-installaties. Van 31 maart tot 18 april hebben technici en ingenieurs geleerd hoe ze onderdelen herkennen, wat de basisprincipes van herstelling zijn en hoe voedingssystemen werken. Het resultaat: meer zelfstandigheid om diagnoses te stellen en efficiënt op te treden. 

Stap 3: Beheer van medische apparatuur, een uitdaging voor de volksgezondheid 

Van 28 april tot 6 juni stond het beheer van medische technologieën centraal. De opleiding beperkte zich niet tot elektriciteit, maar ging ook in op machineparkbeheer, CMMS (computerondersteund onderhoudsbeheer), storingspreventie en zelfs de verwerking van elektronisch afval. Een totaalaanpak voor een veerkrachtiger gezondheidszorgsysteem. 

Een samenwerking tussen verschillende sectoren staat centraal in het project 

Het Project Soleil-NYAKIRIZA zou niet mogelijk zijn geweest zonder een goede samenwerking tussen nationale instellingen en internationale partners. De Wereldbank, de Projectcoördinatie-eenheid, Alliance Soleil, Enabel, ETS Kamenge en verschillende ministeries (gezondheid, onderwijs, energie) werken er hard aan om van dit initiatief een model te maken dat overal kan worden gebruikt. 

Een strategische visie, een concrete impact 

Achter elke opleiding zitten gezichten, hoop en realiteit. Dit programma gaat verder dan alleen het doorgeven van vaardigheden. Aan de basis ligt de opbouw van menselijk kapitaal dat in staat is om de installaties te onderhouden. Deze inzet op lokale talenten kan de basisvoorzieningen in de plattelandsgebieden van Burundi wel eens voorgoed veranderen. 

Clarisse, ingenieur bij het ministerie van Energie :

De grootste verandering is dat we niet meer afhankelijk zijn van technici van buitenaf. We hebben de vaardigheden nu in eigen huis

Bekijk de reportage van RTNB, de nationale televisiezender van Burundi: 

 

Periode van het Project Soleil-NYAKIRIZA: 01/10/2024 – 01/03/2026 

Met financiering van de Wereldbank 

Met steun van: 

  • Coördinatie-eenheid van het project Soleil-NYAKIRIZA (UCP) 
  • Directie Infrastructuur en Uitrusting voor Gezondheidszorg (Ministerie van Volksgezondheid en Aidsbestrijding) 
  • Alliance Soleil (organisatie die de UCP technisch ondersteunt) 
  • ETS Kamenge 

En met de hulp van: 

  • Ministerie van Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek 
  • Ministerie van Volksgezondheid en Aidsbestrijding 
  • Ministerie van Water, Energie en Mijnbouw 
  • Enabel 

 

Publicatiedatum:  06/06/2025
Justa Sindayigaya / Alexandra Guillot

Help onze Afrikaanse collega’s om noodzakelijke medische zorg toegankelijk te maken.