Behandeling van zwerende wonden in Burundi

De behandeling van zwerende wonden in Burundi is een belangrijk project voor Artsen Zonder Vakantie. Met de steun van de WHO helpen we de bevolking om te gaan met deze ziekte. Hiervoor hebben we een specifieke aanpak gekozen: onderzoek, training, materiële ondersteuning en bewustwording.

Sinds december 2019 woedt er in Burundi een ziekte die zwerende wonden veroorzaakt. De ziekte treft vooral de bevolking van bepaalde gezondheidsdistricten in de centrale en noordelijke regio’s van Burundi (Muramvya, Muyinga, Kirundo) maar dreigt nu verder uit te breiden naar andere provincies,zoals Mwaro en Makamba (enkele gekende gevallen).
Het begin van deze ziekte, van nog onbekende oorsprong, is progressief. Het begint met een huidlaesie zoals een blaasje of papule op één of meerdere plaatsen op de onderste ledematen. De blaasjes scheuren spontaan of door krabben, wat resulteert in een wonde die in diepte en omtrek steeds groter wordt. Deze zweren ontwikkelen zich tot fagedenische zweren die leiden tot invaliditeit.

De ziekte treft vooral kinderen tussen 5 en 14 jaar. De aandoening brengt niet alleen hun welzijn in gevaar maar heeft ook een impact op hun scholing en ontwikkeling. Ook de economische productiviteit van de familie komt in het gedrang. Door het ontbreken van een etiologische diagnose en het gebrek aan kennis bij zorgverleners over hoe de ziekte behandeld moet worden, nemen mensen hun toevlucht tot zelfmedicatie. Zo ontstaat het risico op antibioticaresistentie wat de huishoudelijke uitgaven verder onder druk zet. Door het gebrek aan een etiologische diagnose hangt de behandeling ook af van de toestand van de wonde en de mate van schade. Het behandelplan varieert van eenvoudig wassen en plaatselijke desinfectie tot bijsnijden van de wonde en zelfs huidtransplantatie. Afhankelijk van de ernst van de aandoening vormen antibiotica ook belangrijk onderdeel van de behandeling.
Om mensen te helpen met deze ziekte om te gaan, heeft Artsen Zonder Vakantie (AZV) een proefproject opgezet dat wordt gefinancierd door de WHO Burundi.

Een grootschalig project: onderzoek, training, materiële ondersteuning

De gezondheidsdistricten Kiganda (Muramvya gezondheidsprovincie) en Fota (Mwaro gezondheidsprovincie) werden als proefgebieden gekozen. Dankzij het project is de behandeling van zwerende wonden geïntegreerd in de verschillende niveaus van het lokale gezondheidssysteem.

Onderzoek

Voor de wijze van overdracht heeft Artsen Zonder Vakantie onderzoek, inclusief operationeel onderzoek, gedaan.
Er is ondertussen een wetenschappelijke samenvatting beschikbaar die een kort overzicht van het onderwerp en de belangrijkste punten geeft: ‘Understanding modes of social contact and the transmission of ulcerative wounds: a case-control study in Burundi’.

Klik hier voor het overzicht

Training en apparatuurondersteuning

Daarnaast hebben we in beide districten op verschillende niveaus van het systeem, de medisch-technische capaciteiten van dienstverleners (gezondheidswerkers in de gemeenschap, gezondheidscentra en districtsziekenhuizen) versterkt: in het verwijzings- en contra-verwijzingssysteem en met ondersteuning op het gebied van apparatuur, medicijnen en verbruiksgoederen:

→ 14 zorgverleners uit de gezondheidsdistricten Fota en Kiganda werden opgeleid tot trainer (training van trainers). Zij leidden op hun beurt trainingssessies voor zorgverleners op zorginstellingniveau en voor gezondheidswerkers in de gemeenschap.
→ 75 zorgverleners (gezondheidscentra) uit de gezondheidsdistricten Kiganda en Fota werde in casusidentificatie en -management getraind.
→ 13 mensen (waaronder 10 gezondheidsbevorderingstechnici uit de districten Kiganda en Fota en 2 gezondheidsbevorderingscoördinatoren uit Muramvya en Mwaro) zijn getraind in bewustwording en het omgaan met zwerende wonden van onbekende oorsprong op gemeenschapsniveau. Zij zijn technisch verantwoordelijk voor de gezondheidswerkers op districtsniveau.
→ In de districten Kiganda en Fota zijn 449 gezondheidswerkers getraind in vroegtijdige casusdetectie, doorverwijzing en community management van gevallen van enkelvoudige wonden.
→ Gezondheidsvoorzieningen in de districten Fota en Kiganda ontvingen benodigdheden en apparatuur.
→ 175 leiders in de 6 gemeenten van de twee districten Fota en Kiganda werden gesensibiliseerd.
→ 4 artsen werden opgeleid en hun ziekenhuizen werden uitgerust met materiaal voor huidtransplantatie en behandeling van osteomyelitis.
→ 3 gezamenlijke supervisiesessies (districtsmanagementteam en AZV-supervisor) in gezondheidsfaciliteiten in de districten Kiganda en Fota.
→ 4 gezamenlijke supervisiesessies (districtmanagementteam en AZV-supervisor) op gemeenschapsniveau in de districten Kiganda en Fota.
→ 2 bijeenkomsten om de resultaten van de supervisie te rapporteren en de gegevens in elk van de districten te analyseren.
→ Integratie in het supervisiekader van beide districten van de aandoening.

Zoals bij elk project houdt Artsen Zonder Vakantie rekening met de aspecten van ecologische duurzaamheid (verwerking van biomedisch afval) en gender, in lijn met de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling van de Verenigde Naties.

De impact van het proefproject

Training en bewustmaking zijn belangrijke succesfactoren in dit type project.
Tegen september 2022 hadden de interventies van AZV het mogelijk gemaakt om 3.809 mensen te behandelen, waaronder 1.261 in het district Fota en 2.548 in het district Kiganda.
Patiënten die getroffen zijn door de ziekte krijgen nu lokale zorg van hoge kwaliteit (na integratie in alle gezondheidscentra van het district). Ze worden op de hoogte gebracht van de oorsprong en de wijze van overdracht van de ziekte en hoeven niet langer kilometers te reizen om zorg te krijgen.

Van proefproject naar tweede fase

Aangezien het proefproject een succes was, zet AZV haar inspanningen met de steun van de WHO in 2023 voort. De resultaten van het onderzoek naar de manieren van sociaal contact en de overdracht van zwerende wonden zijn overtuigend genoeg om dit project verder te zetten. Het is op deze basis dat we doorgaan met bewustmakingsacties naar de bevolking toe voor de primaire preventie van de ziekte, een essentiële stap in het terugdringen van de overdracht.

Om de efficiëntie van het zorgaanbod te garanderen, werkt AZV nauw samen met de provinciale en districtsartsen en ziekenhuisdirecteuren. De zorgverleners in de districten en ziekenhuizen zijn dus de directe begunstigden van dit project. De algemene bevolking van deze districten, in het bijzonder mensen met zwerende wonden, zullen indirect profiteren van deze kwaliteitsvolle zorg.

In deze tweede fase is de reikwijdte van het project uitgebreid naar de hele provincies Mwaro en Muramvya. De interventielogica is gebaseerd op een globale aanpak van medische en technische capaciteitsopbouw en een gemeenschapsbenadering. Daarom zijn er 3 doelstellingen vastgesteld:

  1. Versterking van de medisch-technische vaardigheden van zorgverleners in de behandeling van de ziekte volgens het gevalideerde protocol en het referentie-/contra-referentiesysteem.
  2. Ondersteuning van de gezondheidsdistricten bij het opleiden van de gezondheidswerkers in de gemeenschap en het vergroten van het bewustzijn van de gemeenschap over primaire preventie.
  3. Gezondheidsinstellingen ondersteunen met het materiaal en de apparatuur die ze nodig hebben om zwerende wonden te behandelen.

Van Burundi tot in Utrecht

In november vindt in Utrecht het volgende ECTMIH (European Congress on Tropical Medicine and International Health) plaats. Dit congres heeft als doel de banden tussen tropische geneeskunde, wereldwijde gezondheid en planetaire gezondheid te versnellen. Het is in deze context dat ons project de aandacht trok van de organisatoren. We staan aan het begin van een ziekte die nog geen wetenschappelijke naam heeft maar AZV helpt al bij de behandeling ervan. Onze ervaring in het veld, onze onderzoeken en onze ondersteuning op het gebied van training en apparatuur zijn nu al een schoolvoorbeeld.

De rest over een paar maanden…

 

Als u onze activiteiten wil steunen, kunt u een donatie geven door hier te klikken

Help onze Afrikaanse collega’s om noodzakelijke medische zorg toegankelijk te maken.